خیام بزرگ مردی که در نیمه نخست قرن پنجم هجری در نیشابور دانشمند و شاعر و فیلسوفی بزرگ چشم به جهان گشود . ودر سالهای آغازین قرن ششم دیده بر خا ک فرو بست .
همانگونه که در قاموس بزرگان ایران زمین است ، نام و آوازه دانش ، معرفت ، هنر و اندیشه اش پس از مرگ او جهانی شد و اندیشه های ضد و نقیضش اندیشمندان را متوجه او کرد .
نزدیک به ده قرن است که این دانشمند بزرگ ، پزشک ، ریاضی دان ، فیلسوف ، شاعر نیز مانند سروده هایش هوادارانی ضد و نقیض دارند ، گروهی این نابغه بزرگ را کافر! می خوانند و گروی دیگر پرهیز کار و راستگو
و اگر قدری چشم دل باز کنند خیام همه را به اندیشیدن در مورد بسیاری فتاوی و نیز اصل زندگی تشویق
هرچه هست او نه در زمان خود که تا کنون نیز مانند نداشته است ( هنوز معادلاتش در دانشگاههای ،بزرگ جهان مورد بحث و بررسی است و مریم میرزاخانی عزیز همواره از او به افتخار نام می برده است)
از آثار برجسته او : ۱) کتاب جبر و مقاله ۲) رساله میزان الحکم ۳) مشکلات حساب ۴) رساله در طبیعیات ۵) رساله ای در وجود علم کائنات " که این رساله در دانشکده های فلسفه اروپا تدریس و بحث میشود"
۶) ترجمه فارسی توحید ابن سینا هم در دانشگاههای شاخص علوم انسانی بزرگ دنیا تدریس میشود و نوروز نامه و بسیاری آثار دیگر که امروزه در ایران شوربختانه نامی از آن آورده نمیشود
.
ابر آمدو زار بر سر سبزه گریست / بی باده گلرنگ نمی باید زیست
این سبزه که امروز تماشا که ماست / تا سبزه خاک ما تماشا که کیست
