بهمن ماه در ایران باستان
با سپاس از سایت خردگان
دویم ( دوم ) : بهمن
جشن بهمنگان (بهمنجه - بهمن گه – بهمن گاه - گاهِ بهمن )
بهمنگان از جشن‌های باستانی است که تا دوره‌های
پس از اسلام نیز در ایران رواج داشته است اما امروز جایگاه پیشین را ندارد. ایرانیان
در این روز خوراک‌هایی می‌پختند و آنها را با شیر خالص می‌خوردند. همچنین از
گیاهان روغن می‌گرفتند و هم برای بیماری های پوستی و استخوانی به صورت ماساژ و هم خوراکی می خوردند
بیرونی درباره این جشن نوشته است:
… مردم فارس در دیگ‌هایى از جمیع دانه‌هاى خوردنی را با گوشت مى‌پزند و آنرا با شیر خالص مى‌خورند و مى‌گویند که حافظه را این خوراک زیاد مى‌کند و این روز را در چیدن گیاه‌ها و کنار رودخانه‌ها و جویها و روغن گرفتن و تهیه بخور و سوزاندنی‌ها می گذرانند که خاصیت مخصوص این روز است و بر این گمانند که جاماسب وزیر گشتاسب این کارها را در این روز انجام مى‌داد و سود این چیزها در این روز بیشتر از دیگر روزهاست )بیرونی صفحه 350 سال 1386 (.
در اشعار فارسی فراوان واژه بهمنجه به کار رفته است که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
فرخی می گوید:
بعد ما کز سر عشرت همه روز افکندی/سخن رفتن و نارفتن ما در افواه
اندر آمد بدر حجره من صبحدمی /روز بهمنجه یعنی دوم بهمن ماه
انوری می گوید:
فرخش باد و خداوند فرخنده کناد/عید فرخنده و بهمنجه بهمن مه را
منوچهری دامغانی می گوید :
اورمزد و بهمن و بهمنجه فرخ بود/فرخت باد اورمزد و بهمن و بهمنجه
و پنجم بهمن ماه : جشن نوسره
این جشن پنج روز پیش از جشن سده برگزار می شده است.
این جشن بیشتر برای پاسداشت و نکو داشت سده است و از آداب برگزاری جشن نوسره بر پایی آتش و خواندن نیایش و دعا در درگاه حق میباشد، در روایت ها آمده که با برگزاری این مراسم بزرگان دینی و مذهبی و مسئولان با برنامه ریزی و ایجاد آمادگی برای جشن سده به هر چه باشکوه برگزار شدن آن می پرداختند.
روز پنجم از هر ماه به سپندارمذ در آیین باستان پارسی نسبت داده شده است که (به مناسبت سبزکنندگان زمین و سبز شدن زمین) به منظور ستایش و گرامیداشت زنان این روز را در ماه به گرامیداشت زنان اختصاص داده اند.
